Ocena stopnia zaawansowania raka prostaty

Nowotwór prostaty to gruczolakorak (łac. adenocarcinoma), którego stopnień złośliwości ocenia się na podstawie skali Gleasona. Materiał pobrany podczas biopsji jest weryfikowany pod mikroskopem. Do badania bierze się dwa obszary tkanek o różnym stopniu zaawansowania choroby i ocenia w skali od 1 do 5 – 1 oznacza zmiany mało złośliwe, a 5 bardzo złośliwe. Następnie sumuje się wyniki. Rezultat badania będzie zatem ujęty na skali od 2 do 10, gdzie 2–4 oznacza łagodne stadium nowotworowe, a 8–10 bardzo złośliwe.

Stopnień zaawansowania nowotworu określa się także w oparciu o klasyfikację TNM. T (tumor) oznacza rozmiar guza i obecność nacieków na sąsiadujące tkanki, N (nodus) to liczba i rodzaj zajętych przez chorobę węzłów chłonnych, a M (metastases) wskazuje na przerzuty do innych narządów. Cechy TNM określa się na podstawie badania per rectum, USG transrektalnego oraz rezonansu magnetycznego. Bierze się także pod uwagę poziom stężenia PSA oraz wyniki biopsji. Rozmiar i stopień zaawansowania rozpoznanego guza (T):

• Tx — nie można zdiagnozować guza pierwotnego;
• T0 — brak pierwotnego guza;
• T1 – guz położony jest wewnątrz gruczołu krokowego, niewyczuwalny w badaniu per rectum oraz w badaniach obrazowych, można go uwidocznić jedynie za pomocą biopsji:
  • T1a – przypadkowo znaleziony guz obejmujący mniej niż 5% wyciętej tkanki;
  • T1b – przypadkowo znaleziony guz obejmujący więcej niż 5% wyciętej tkanki;
  • T1c – guz zidentyfikowany przez biopsję na podstawie podwyższonego poziomu PSA;
• T2 – guz położony wewnątrz gruczołu krokowego jest wyczuwalny w badaniu palpacyjnym, nie nacieka na sąsiednie tkanki i narządy:
  • T2a – guz zajmuje powierzchnię połowy płata prostaty;
  • T2b – guz zajmuje ponad połowę jednego płata;
  • T2c – guz zajmuje powierzchnię obu płatów gruczołu;
• T3 – guz rozlewa się poza powierzchnię prostaty:
  • T3a – komórki nowotworowe są obecne poza torebka prostaty;
  • T3b – komórki nowotworowe naciekają na pęcherzyki nasienne.
• T4 – guz jest nieruchomy, nacieka na sąsiadujące narządy: odbytnicę, zwieracz, pęcherz, szyję pęcherza, ściany miednicy, mięśnie dźwigacze.

Stan węzłów chłonnych (N):

• Nx — niemożliwa ocena węzłów chłonnych;
• N0 — brak przerzutów do węzłów chłonnych (rokowanie pomyślne);
• N1 — obecne przerzuty w węzłach chłonnych (szansa zajęcia tych partii organizmu przez proces chorobowy nie jest bardzo wysoka, wynosi 10% dla pacjentów z grupy wysokiego ryzyka);

Obecność przerzutów do innych tkanek (poza węzłami chłonnymi):

• Mx — niemożliwa ocena odległych przerzutów;
• M0 — brak odległych przerzutów;
• M1 — obecne przerzuty do innych organów:
  • M1a — przerzuty do węzłów chłonnych innych niż sąsiadujące z gruczołem krokowym;
  • M1b — przerzuty do kości;
  • M1c — inna lokalizacja przerzutów.

Rak prostaty: Przyczyny raka prostaty | Objawy raka prostaty | Diagnostyka choroby | Ocena stopnia zaawansowania nowotworu | Postępowanie po dokonaniu klasyfikacji | Leczenie raka prostaty